Στην Ομηρική πόλι, η πολιτική ελευθερία είναι μία ανακάλυψη που συνεπάγεται τη γέννηση του ελληνικού πολιτισμού. Ήδη εδώ η εξουσία του πρώτου βασιλέα, του Αγαμέμνονα, είναι χαλαρή. Είναι υποχρεωμένος να αναφέρεται σε Συμβούλια των αρχηγών των διαφόρων λαών και να απολογείται στις Συνελεύσεις. Το κύρος του βαίνει μειούμενο, καθώς διαπράττει συνεχώς λάθη, ενώ παρουσιάζεται σε μερικές περιπτώσεις και δειλός. Το πνεύμα της ανεξαρτησίας, της ελευθερίας των αποφάσεων και της ατομικότητας των ηρώωνείναι ολοφάνερο. Ο ατομισμός, ωστόσο, με τη συλλογικότητα προχωρούν μαζί, όπως φαίνεται στην περίφημη κάθοδο της Αθηνάς στο Α΄ της Ιλιάδας, που εμποδίζει τον Αχιλλέα να τραβήξει το ξίφος του και που στην ουσία είναι η δεύτερη σκέψη του ήρωα, να μη διασπάσει το στρατόπεδο των Αχαιών. Κι αυτό είναι που δίνει συνοχή στην ομηρική πόλη. Ο Αγαμέμνονας περιβάλλεται από Συμβούλιο των φυλοβασιλέων, των βουληφόρων, όπως ο Αλκίνοος στους Φαίακες περιβάλλεται από Συμβούλιο Γερόντων. Ό,τι είναι δήμιον (του λαού), έρχεται στη συνέλευση του λαού, Ιλιάς Α,54, Τ. 40. δηλαδή των στρατιωτών εδώ. Αυτός που πρόκειται να μιλήσει, παίρνει από τον κήρυκα ένα σκήπτρο, έτσι γίνεται πρόσωπο ιερό.( Ιλ. 234-245, Β 100, Οδ. Β,37.). Ο Διομήδης παίρνει το λόγο δικαίω της αγοράς. (ή θέμις εστίν αγορή»). Η ρητορική δεινότητα και σοφία απολαμβάνουν την ίδια εκτίμηση με την ανδρεία, προάγγελος των ρητόρων της Δημοκρατίας. Το να μιλάει κανείς με πειθώ στη συνέλευση, όπως ο Νέστορας, είναι μεγάλο προτέρημα. Η συνέλευση των στρατιωτών μπορεί να μην έχει αρμοδιότητες αλλά βρίσκει τρόπο να εκφρασθεί με επιδοκιμασία ή ψιθύρους ή ακόμα και με την σιωπή. Αόριστη στην αρχή εκφράζεται πιο καθαρά στην Οδύσσεια. Μια αόρατη δύναμη αιωρείται πάνω από το στρατόπεδο. Είναι η κοινή γνώμη, που οι αρχηγοί πρέπει να υπολογίζουν.
Ομηρική Πολιτεία: Ομηρικές Δημοκρατίες: Ομιλία του Νίκου Σταμάτη για τον Κορνήλιο Καστοριάδη στο Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε για το έργο του στα πλαίσια των Καβαφε...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου